Özcan Akyol - EUS (boek)

Lezen voor de lijst, nummer 2

EUS van Özcan Akyol

Een boek met een stevige, stoere  uitstraling; een zwarte kaft met uitsluitend  de drie letters EUS er  op. Lekker strak, daar houd ik wel van. Kom maar op!

Al na twee bladzijden is duidelijk wat de drie letters betekenen; het is de Hollandse afkorting van de Turkse naam Özcan. Het boek is gebaseerd op het leven van de schrijver zelf, die uit Turkse ouders geboren en getogen is in het Nederlandse Deventer – in het boek consequent de Koekstad genoemd.

Het eerste half uur heb ik met een brede glimlach gelezen en een aantal keren zelfs schoot ik hardop in de lach. Bizar, want de inhoud is verre van lachwekkend; hij beschrijft het gezin waarin hij opgroeit met een overheersende en mishandelende vader. De schrijver weet deze situatie zo nuchter en observerend te beschrijven dat het een komisch randje krijgt. De frisse schrijfstijl met korte zinnen en het verrassend creatief gebruik van Nederlandse uitdrukkingen maakten het in eerste instantie voor mij een vermakelijk boek, dat gemakkelijk wegleest. Een echte aanrader voor jongeren die gaan starten met het lezen voor de lijst. Dacht ik..

Het boek schetst het beeld van een jongen die opgroeit met een Turkse vader die lui en manipulatief is, zuipend en scheldend de hele wereld vervloekt en het gezin en de omgeving terroriseert. Eus heeft een bloedhekel aan de man en voelt ook geen enkele band met de cultuur van zijn ouders. Hij wil er het liefst niets mee te maken hebben en snel ontsnappen aan zijn milieu. Gaandeweg het boek blijkt dat Eus door de omstandigheden al vliegensvlug zelf net zo dreigt te worden als zijn vader. Al jong belandt hij in het criminele circuit en vanaf daar wordt het verhaal bijzonder rauw,respectloos en een aaneenschakeling van zelf veroorzaakte ellende. Een opsomming daarvan beslaat een groot deel van het boek en daarmee raakte mijn aanvankelijk enthousiasme voor het boek al snel in het slop.

Het Parool schreef in een recensie: ‘een boek om een beetje bang van te worden’. Daar ben ik het mee eens. Als een goedwillende en intelligente jongere met scherpe blik zo gemakkelijk en snel in de problemen raakt, zou de moed je in de schoenen zakken.

Het is best interessant om in het boek te volgen hoe een proces zich ontwikkelt en hoe het komt dat de jonge knul de persoon wordt die hij verafschuwde. Mooi thema, maar toch zou ik aarzelen om het boek te adviseren aan jongeren, omdat ik de beschrijving van het ontspoorde leven nogal heldhaftig gebracht vind. Teveel van hetzelfde en te weinig bezinning; een lange aaneenschakeling van beschrijvingen van onbeschoft gedrag. Daar moet je doorheen kunnen prikken.

Met Özcan is het uiteindelijk goed gekomen, hij heeft zijn leven op het goede spoor weten te krijgen.
Dat is fijn en het zij hem gegund. Sinds zijn boek schuift hij regelmatig als deskundige aan bij diverse actualiteitenprogramma’s. Een beetje als de Turkse evenknie van ‘knuffelmarokkaan’ Ali B. Ik moet er nogal aan wennen. Steeds als ik hem zie denk ik aan alle ellende die hij heeft veroorzaakt in de Koekstad. Ben benieuwd of ze daar trots zijn op hun plaatselijke beroemdheid.

Tereza